Britanski ministar vanjskih poslova David Cameron danas je dao svoje prvo svjedočenje Odboru za vanjske poslove u svojoj novoj ulozi ministra vanjskih poslova. U svom iskazu, između ostalog, Cameron je nazvao Srbiju proksijem Rusije.
“Položaj Zapada prema Zapadnom Balkanu formiran je prije ruske invazije i trebamo razmišljati o tome što se promijenilo. Zato što Rusija želi učiniti više za destabilizaciju Balkana, sa svojim proxyjima uključujući Srbiju”, kazao je Cameron.
Zapadni Balkan je samo jedan od mnogih terena sukoba između Rusije i Zapada danas, a ovo nije prvi put da neki od zapadnih zvaničnika Srbiju naziva produženom rukom Rusije.
Naime, pojedini političari i političke stranke aktivno promoviraju ruske interese na Zapadnom Balkanu. U međuvremenu, generacija stranaka koje su protiv Zapada i za Rusiju pojavila se u svakoj od zemalja regije.
To uključuje etablirane stranke poput Saveza nezavisnih socijaldemokrata Milorada Dodika u Bosni i Hercegovini i Ujedinjene Makedonije Janka Bačeva, koje su bile glavni korisnici i iskorištavatelji ruskih narativa. Stariji i noviji politički akteri prihvatili su retoriku protiv Zapada. Koncepti nacionalizma i patriotizma koriste se kao suprotstavljene ideje Zapadu. Stranke koje zastupaju protivzapadne i proruske stavove prvi su put postale vidljivije prije pristupanja Crne Gore NATO-u, a zatim s političkom krizom i referendumom u Makedoniji. Intenzivirale su svoju retoriku u kontekstu najnovijih događanja u sporu između Srbije i Kosova.
Imenovanje tajnika Vijeća sigurnosti Rusije, Nikolaja Patruševa, kao “čovjeka” Kremlja u regiji još je jedan znak obnovljenog interesa Moskve. Poznat je po svojem zavjerničkom svjetonazoru u vezi sa Zapadom. Patrušev je poslan u Srbiju na sastanke s najvišim vladinim i sigurnosnim dužnosnicima nakon pokušaja državnog udara 2016. godine u Crnoj Gori. U maju 2019. godine 13 osoba, uključujući dva ruska vojna obavještajna oficira i dva opoziciona lidera, osuđena su zbog organizacije državnog udara nakon odluke zemlje da postane dio NATO-a i usvoji sankcije EU-a protiv Rusije.
Srpski patrijarhat ima povijesne i političke veze s Ruskom pravoslavnom crkvom. Godine 2016., Srpska pravoslavna crkva u Crnoj Gori izjavila je da je njezova “pastoralna i građanska” dužnost zatražiti referendum o članstvu u NATO-u. Posvećenje nove ruske crkve i donacija od 5 milijuna dolara od strane Gazproma Srpskoj pravoslavnoj crkvi samo su neki od nedavnih i vidljivih znakova rastuće prisutnosti Rusije u regiji na temelju kulturno-religijskih veza.
