Iznenadna smrt Alekseja Navalnog, najvećeg kritičara ruskog predsjednika Vladimira Putina, ostavila je otvorenu ranu u ruskoj političkoj opoziciji. Ipak, i dalje se ističe još nekoliko imena koji se bore protiv režima.
Aleksej Navalni (47) bio je najpoznatiji kritičar Kremlja u Rusiji i inostranstvu, borac protiv korupcije, organizator protesta i političar s velikim smislom za humor, koji je umro u petak 16. januara u kaznenoj koloniji.
On je prvi opozicioni lider u Rusiji koji je dobio dugotrajnu zatvorsku kaznu u posljednjih nekoliko godina. U tri godine od kako je Navalni izgubio slobodu, više istaknutih disidenata je zatvoreno, dok su drugi pobjegli iz Rusije pod pritiskom.
Mnogi od njih su ipak ustrajali u izazivanju Putina, organizirajući se u inostranstvu, zagovarajući sankcije Rusiji, podržavajući istomišljenike Ruse u egzilu ili prosto nastavljajući da govore iza rešetaka.
Navalni je 2011. godine osnovao Fondaciju za borbu protiv korupcije kako bi razotkrio političku korupciju, ali njegovi bliski saradnici često su morali da rade bez njega jer je Navalni bio podvrgnut redovnim hapšenjima i zatvorskim kaznama.
Najbliži saradnici Navalnog
Njegovi najbliži saradnici su Leonid Volkov, koji je bio šef kabineta Navalnog, Marija Pevčik, šefica istrage, Ivan Ždanov, direktor fondacije i portparolka Kira Jarmiš. Svi su se suočavali sa nemilosrdnim pritiskom i krivičnim gonjenjem. Posljednjih godina svi su napustili zemlju i radili iz inostranstva.
Opoziciona grupa “Otvorena Rusija” Mikhaila Hodorovskog
Mikhail Hodorkovski (60) bivši je tajkun koji je postao ruska opoziciona ličnost u egzilu. Hodorkovski je proveo deceniju u zatvoru u Rusiji pod optužbama koje se smatraju političkom osvetom zbog osporavanja Putinove vladavine početkom 2000-ih.
Pušten je na slobodu 2013. godine, neposredno prije nego što je Rusija bila domaćin Zimskih olimpijskih igara 2014. u crnomorskom ljetovalištu Soči. Iznenadno Putinovo pomilovanje uoči Olimpijskih igara naširoko je viđeno kao pokušaj Kremlja da poboljša imidž Rusije na Zapadu.
Hodorkovski je opoziciono djelovanje nastavio iz Londona. Iz egzila je pokrenuo “Otvorenu Rusiju”, opozicionu grupu koja je vodila vlastitu novinsku kuću i podržavala kandidate na raznim izborima, pružala pravnu pomoć optuženima koji se suočavaju s politički motiviranim gonjenjima te je imala obrazovnu platformu.
Najistaknutiji aktivista “Otvorene Rusije” Andrej Pivovarov trenutno služi četvorogodišnju zatvorsku kaznu. Grupa se na kraju zatvorila, ali je Hodorkovski nastavio svoju glasnu kritiku Kremlja.
Antiratni komitet u Rusiji
Nakon potpune invazije Rusije na Ukrajinu prije dvije godine, on i drugi istaknuti Putinovi kritičari, uključujući šahovsku legendu Garija Kasparova i bivšeg poslanika Dmitrija Gudkova, formirali su Antiratni komitet, široki opozicioni savez koji se protivi invaziji i nastoji potkopati Putina.
Opozicionari koji trenutno služe kaznu u zatvorima: Optuženi za izdaje, širenje dezinformacija…
Vladimir Kara-Murza (42), jedan je od ruskih opozicionara koji je dobio kaznu od 25 godina pod optužbom za izdaju, a izdržava je u sibirskoj kaznenoj koloniji te je više puta stavljen u samicu.
Kara-Murza je preživio, kako vjeruje, pokušaje da ga se otruje 2015. i 2017. godine, ali se nastavio vraćati u Rusiju uprkos zabrinutosti da bi to moglo biti nesigurno za njega. Od hapšenja u aprilu 2022. godine, nastavio je da govori protiv Putina i rata u Ukrajini u više kolumni i pisama pisanih iza rešetaka. Njegova supruga Jevgenija je također aktivno vodila kampanju da obezbijedi slobodu za njega i druge zatvorene kritičare Kremlja.
Ilja Jašin (40) odbio je da napusti Rusiju jer smatra da bi izlazak iz zemlje potkopao njegovu vrijednost kao političara.
Jašin, beskompromisan član moskovskog opštinskog vijeća, bio je glasni saveznik Navalnog. Na kraju je uhapšen u junu 2022. godine i kasnije osuđen na osam godina zatvora zbog “širenja lažnih informacija” o ruskoj vojsci, što je krivično djelo od marta 2022. godine.
Oštra kazna nije utišala njegovu kritiku Kremlja. Jašinovi saradnici redovno ažuriraju njegove stranice na društvenim mrežama porukama koje prenosi iz zatvora. Njegov YouTube kanal ima više od 1,5 miliona pretplatnika.
“U društvu se pojavila potražnja za alternativnim gledištem”, rekao je Jašin za Associated Press u zatvorskom intervjuu. (Klix)
